În decembrie 2017, cu ocazia vizitei de două zile în Grecia a poetului și dévot al traducerii de pretutindeni Peter Sragher, antologiștii erau în căutarea unui nucleu de exercițiu și predare creative pe care vizitatorul lor ar fi trebuit să îl cunoască. „Casa Poeziei“ a Fundației Takis Sinopoulos s-a remarcat, pentru că întrunea atât trăsăturile unui atelier neierarhizat de oameni tineri, cât și pe cele ale spațiului istoric care, în multe și diverse feluri, continua și continuă încă viziunea întemeietorului său, poetul Takis Sinopoulos (1917–1981).
Cititorul nostru beneficiază de o culegere de creații al căror numitor comun este magica evocare caleidoscopică, a poeziei neoelene care, după părerea noastră, ar merita să fie tradusă și făcută cunoscută mai bine dincolo de hotarele Greciei. Volumul nostru își propune să familiarizeze un public cititor românesc mai larg cu mostre de măiestrie excepțională din ultimii cincizeci de ani ai modernismului sud-estic european. Criteriul includerii poeților în această carte a fost calitatea operei – și aproape nicio altă dimensiune personală sau socială. În cea mai mare parte, volumul nostru este o variantă a Antologiei personale borgesiene cu exponentul, necesar numeric, al calificativului „en trois“.
Începând cu primele încercări de a reda lucrările grecești în limba română, antologiștii au fost de acord ca niciunul din grupul de contributori să nu predea un text care să nu fi fost convenit și cu ceilalți; în acest mod, prelucrarea atât a limbajului, cât și a tematicii fiecărei poezii urma să aibă drept rezultat afirmarea unui glas comun al întregii echipe. Din această perspectivă, s-a ajuns și la versiunea abreviată a biografiilor colaboratorilor la proiect: intenția reală a cărții noastre a fost aceea de a prezenta douăzeci și cinci de instantanee ale autorilor antologați prin sublinierea, pe cât posibil, a începuturilor poetice ale creatorilor și, pe de altă parte, de a o finaliza cu o parte dintre cele mai recente și mai remarcabile lucrări publicate ale lor.
În plus, se impune să reamintim că, în perioade importante ale evoluției lor poetice, mai toți poeții de față s-au numărat printre liderii Fundației Takis Sinopoulos. De aici, și decizia traducătorilor de a încerca și prezentarea poetului Takis Sinopoulos, începând cu o mică selecție din textele acestuia.
În încheiere, dorim să exprimăm mulțumirile noastre președintelui Peter Sragher al Filialei București – Traduceri Literare FITRALIT din cadrul Uniunii Scriitorilor din România, sub egida căreia este editat acest volum, și, la fel, și celor fără de care acest volum nu ar fi putut căpăta existență fizică – în primul rând, Uniunii Elene din România și președintelui ei, domnului Profesor Dragoș Gabriel Zisopol.
Reușita întreprinderii noastre a beneficiat pe deplin de entuziasmul colaboratorilor și prietenilor Fundației Sinopoulos. În semn de recunoștință, traducerea este dedicată tocmai acestor poeți-dascăli greci care au inspirat-o.
ΑΝΤΖΕΛΑ ΜΠΡΑΤΣΟΥ & ΛΟΥΜΙΝΙΤΣΑ ΚΩΤΣΟΠΟΥΛΟΥ & ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗΣ
TO ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΜΙΑΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ, ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΚΑΙ ΑΦΙΕΡΩΣΗ
Με αφορμή τη διήμερη επίσκεψη στην Ελλάδα του Ρουμάνου ποιητή και ακτιβιστή της μετάφρασης peter sragher τον Δεκέμβριο του 2017 οι ανθολόγοι του ανά χείρας τόμου αναζήτησαν έναν πυρήνα δημιουργικής και διδακτικής πρακτικής που επιβάλλονταν να γνωρίσει ο φιλέλληνας επισκέπτης τους. Το «Σπίτι της Ποίησης» του Ιδρύματος Τάκης Σινόπουλος ξεχώρισε, αφού συγκέντρωνε τα γνωρίσματα ενός ζωντανού, κεντρόφυγου εργαστηρίου και το δεδομένο του ιστορικού χώρου ο οποίος, με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, συνέχιζε να υπηρετεί το όραμα του θεμελιωτή του.
Ο αναγνώστης μας κρατάει στα χέρια του μία σύναξη έργων και βίων που έχουν κοινό παρονομαστή τη μαγική, «ποικιλόφρωνα» ελληνική ποιητική που άξιζε να διερευνηθεί αλλά και να μεταφραστεί. Η συλλογή στοχεύει στο να εξοικειώσει ένα ευρύτερο ρουμανικό κοινό με στιβαρά δείγματα τεχνικής και ευαισθησίας του ελληνικού μοντερνισμού. Κριτήριο της συμπερίληψης των δειγμάτων υπήρξε η ποιότητα του δημοσιευμένου έργου και σχεδόν καμία άλλη διάσταση ιδιωτική ή κοινωνική. Εν πολλοίς το βιβλίο είναι μια παραλλαγή της μποργεσιανής Antología personal με τον απαραίτητο όμως εκθέτη „en trois“.
Οι ανθολόγοι συμφώνησαν, από τις πρώτες κιόλας απόπειρες της απόδοσης των Ελληνικών στα Ρουμανικά, ότι κανείς τους δεν θα παρέδιδε δουλειά πού δεν είχε διαβαστεί και από κάποιον άλλον της συντακτικής ομάδας. Με αυτόν τον τρόπο η επεξεργασία και της γλώσσας και της θεματικής του κάθε ποιήματος έγινε το Θουκυδίδειο «κτήμα» όλων. Προϊόν αυτής της προσέγγισης είναι και ο σύντομος βιογραφικός υπομνηματισμός των δημιουργών: εφόσον ο μείζων στόχος του βιβλίου θα συνόψιζε 25 στιγμιότυπα της «εν πλω» δημιουργικότητας των ανθολογούμενων, οι βίοι θα τόνιζαν, κατά το δυνατόν, τις σημαντικότερες απαρχές των συγγραφέων, θα τέλειωναν με μία ή δύο προσφατότερες διακεκριμένες δημοσιεύσεις τους.
Θεωρούμε απαραίτητο να ξαναθυμίσουμε ότι σε σημαντικές περιόδους της συγγραφικής τους πορείας σχεδόν όλοι οι ποιητές μας υπήρξαν λειτουργικά στελέχη της πρισματικής ζωής του Ιδρύματος Τάκης Σινόπουλος. Εξ ου και η απόφαση των μεταφραστών να παρουσιάσουν το όλο εγχείρημα κάτω από τα φώτα του ίδιου του ποιητή, ξεκινώντας ειδικά με μία επιλογή έργων του.
Οι ανθολόγοι και μεταφραστές απευθύνουν ευχαριστίες αφ ̓ενός στον Μεταφραστικό Τομέα (FITRALIT: Filiala de Traduceri Literare) της Ενώσεως των Συγγραφέων της Ρουμανίας (USR: Uniunea Scriitorilor din România) υπό τη διεύθυνση του ποιητή και μεταφραστή κου peter sragher και αφ ̓ετέρου στην Ένωση των Ελλήνων της Ρουμανίας (UER), υπό την διεύθυνση του Καθηγητή κου Dragoș Gabriel Zisopol, χωρίς την συμπαράσταση των οποίων η ολοκλήρωση αυτού του έργου θα ήταν αδύνατη.
Επιβάλλεται, επίσης, η μνεία της φιλικότατης ανταπόκρισης των θιασωτών, φίλων και υποστηρικτών του Ιδρύματος Τάκης Σινόπουλος οι οποίοι είτε δίδαξαν είτε έκαναν παρουσιάσεις είτε συμμετείχαν σε εκδηλώσεις, είναι οι πραγματικοί στυλοβάτες του βιβλίου. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, η μετάφραση αφιερώνεται ακριβώς σ’ αυτούς που την ενέπνευσαν.
